Parafia św. Jana i Pawła Męczenników
w Katowicach

Historia

Dąb od XII w. należał do parafii chorzowskiej. Na prośbę mieszkańców Dębu i okolicznych osad dziekan i zarazem komisarz biskupi ks. proboszcz Purkorz z Piekar wystosował do biskupa wrocławskiego prośbę o zezwolenie na utworzenie samodzielnej parafii w Dębie i budowę kościoła. Na pismo to ks. biskup odpowiedział przychylnie listem z dnia 30. IX 1871 r., zezwalającym na budowę tymczasowego kościoła. Zaczęto wówczas gromadzić pierwsze fundusze, pochodzące początkowo z części podatku płaconego przez mieszkańców wsi. Osadnicy dębscy domagali się jednak, aby koszty budowy zostały pokryte z dóbr Dębu i Chorzowa. Parafia chorzowska wykupiła od państwa działkę przy ówczesnej szosie do Królewskiej Huty. Prace budowlane rozpoczęto dwa lata po otrzymaniu zgody na ich realizację. Nadzorował je proboszcz chorzowski ks. Franciszek Kania wraz z administratorem majątku Chorzów-Dąb z ramienia kurii wrocławskiej, ks. Tomaszem Gburem. Tymczasowa świątynia została ostatecznie ukończona w 1875 r., a jej konsekracji dokonał ks. dziekan Leopold Markiefka z Bogucic

 

Drewniany kościół posiadał dwa ołtarze – główny, z obrazem śś. Jana i Pawła męczenników, oraz boczny, z wizerunkiem św. Barbary. Kościół zwieńczony był wieżą i wyposażony w cztery dzwony. Posługę duszpasterską dla 2400 wiernych z Dębu, Józefowca i Bederowca pełnili podówczas księża z parafii chorzowskiej. Tymczasowy kościół stał się z czasem zbyt ciasny dla stale zwiększającej się liczby wiernych. W latach 90. XIX w. bowiem Dąb wraz z przyległymi doń osadami liczył już sobie 6 tys. mieszkańców. W związku z tą sytuacją, biskup wrocławski ks. kardynał Georg Kopp dnia 18. VIII 1894 r. wydał dekret, w którym ustanowił parafię w Dębie. Miały do niej należeć również kolonie: „Agnieszka”, „Baildonhütte”, Bederowiec oraz Józefowiec. Na pierwszego proboszcza nowej parafii został mianowany ks. Maksymilian Kroker, uroczyście do niej wprowadzony 8. VII 1895 r. Przez pierwsze lata pracował w niej sam. Dopiero w 1899 r. do Dębu został oddelegowany ks. wikary Brunon Zachlod. Budowę plebanii rozpoczęto w lipcu 1897 r. według projektu radcy budowlanego Jeschika z Bytomia. Koszty tego przedsięwzięcia pokryła gmina Dąb wraz z okolicznymi zakładami przemysłowymi. Parafia otrzymała w darze grunt należący do dóbr Chorzów-Dąb o powierzchni 1 ha i 44 a na założenie ogrodów farskich. W cztery lata później rozpoczęto również budowę nowej, większej świątyni murowanej. Została ona zaprojektowana w stylu neoromańskim z elementami eklektyzmu przez Ludwika Schneidera z Opola (według jego projektu powstał również kościół w Załężu).

 

Nowy kościół postawiono na miejscu starego. Składa się z jednej nawy z transeptem, w której umieszczono trzy ołtarze – główny w prezbiterium, z obrazem patronów parafii, i dwa boczne z wizerunkami Świętej Rodziny oraz Matki Boskiej. Ostatni obraz oraz ambona zostały przeniesione z drewnianej świątyni. Ściany nowego kościoła ozdobili freskami malarze z Wrocławia. Mieszkańcy Dębu ofiarowali do nowego kościoła wiele przedmiotów, m.in. ówczesny naczelnik gminy, Tomasz Kosz, podarował zegar na wieżę, a rodziny Pilchów, Kraclów i Adamców ufundowały witraże do okien. Świątynia była konsekrowana dwukrotnie. Pierwsza uroczystość odbyła się w 1902 r., a przewodniczył jej ks. dziekan Wikotr Schmid z Katowic. Kolejnego poświęcenia dokonał dnia 15. X tegoż roku kardynał Kopp, który osobiście przybył do parafii. Sześć lat po zakończeniu budowy, z okazji 50-lecia objawień w Lourdes w kruchcie kościoła wybudowano grotę Matki Boskiej.

 

Św. Jan i Paweł męczennicy

Bracia Jan i Paweł urodzili się ok. 320 r. jako obywatele rzymscy. Najprawdopodobniej odebrali staranne wykształcenie, jako że piastowali wysokie stanowiska na dworze Konstantyny (Konstancji), córki cesarza Konstantyna Wielkiego. Po okresie życia dworskiego służyli w wojsku, gdzie brali udział w wyprawie u boku Galikana, którego według legendy nawrócili na chrześcijaństwo. Następnie, już jako senatorowie, zamieszkali w pałacu na wzgórzu Celio w Rzymie. Pełnili podówczas dzieła miłosierdzia wśród obywateli stolicy imperium. Gdy tron cesarski objął po śmierci Konstancjusza II przeciwnik chrześcijaństwa, Julian Apostata, Jan i Paweł zostali zaproszeni do uczestnictwa w dworze nowego władcy. Bracia odmówili, co było wyrazem dezaprobaty dla antychrześcijańskiej polityki cesarza. Julian wysłał do ich domu swego namiestnika, Terencjana, który miał zmusić braci do złożenia hołdu posągowi Jowisza. Odmówili. Cesarz kazał ich potajemnie zgładzić nocą, 26. czerwca 362 r. Kult braci rozpoczął się wkrótce po ich męczeńskiej śmierci. Swego czasu oddawano im tak wielką cześć, że ich imiona zostały włączone do kanonu Mszy św. i są w niej wymieniane do dziś. W 398 r. senator rzymski Bizante kazał wznieść bazylikę ku ich czci w miejscu męczeńskiej śmierci braci. Kilkakrotnie odbudowywana, po raz ostatni została przedekorowana w latach 1715-1718 przez kardynała Fabrycjusza Paoluzzi. Prace wykopaliskowe prowadzone tam w latach 1949-1951 pozwoliły na odkrycie fundamentów pierwszej bazyliki z IV w. oraz resztek domu Jana i Pawła. Kościół Katolicki ich wspomnienie obchodzi dnia 26 czerwca.

Nasi proboszczowie

Ks. Maksymilian Krocker

Ks. Franciszek Janik

Ks. Oskar Schubert

Ks. Jan Główczewski

Ks. Józef Kubis

Ks. Wojciech Szołtysik

Ks. Alojzy Borkowski

Ks. Wilhelm Wrona

Ks. Jerzy Strzyż

Ks. Józef Majwald

Ks. Adam Wycisk

Zasady przetwarzania danych

Dotyczące danych z formularza wysyłanych ze strony.

Dane z powyższego formularza będą przetwarzane przez naszą firmę jedynie w celu odpowiedzi na kontakt w okresie niezbędnym na procedowanie przekazanej sprawy. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do przetworzenia zapytania. Każda osoba posiada prawo dostępu do swoich danych, ich sprostowania i usunięcia oraz prawo do wniesienia sprzeciwu wobec niewłaściwego przetwarzania. W przypadku niezgodnego z prawem przetwarzania każdy posiada prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego. Administratorem danych osobowych jest Parafia św. Jana i Pawła Męczenników w Katowicach, siedziba: Katowice, Chorzowska 160.